Zarządzanie finansami osobistymi: e-poradnik

Zapraszamy do śledzenia e-poradnika pn.: „Zarządzanie finansami osobistymi”, który powstanie w ramach projektu: 𝘜𝘤𝘻𝘦𝘭𝘯𝘪𝘦 𝘚𝘻𝘬𝘰ł𝘰𝘮 – 𝘰 𝘧𝘪𝘯𝘢𝘯𝘴𝘢𝘤𝘩 𝘻 𝘕𝘉𝘗. 𝘌𝘥𝘺𝘤𝘫𝘢 𝘐𝘐.

Znajdziecie tu wiele ciekawych informacji dotyczących zagadnień z obszaru zarządzania własnymi pieniędzmi, oszczędzania i inwestowania, a także z zakresu przedsiębiorczości i kariery zawodowej.

Ucz się, ćwicz, zarządzaj !

UCZELNIE SZKOŁOM

Finanse osobiste

𝗙𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗲 𝗼𝘀𝗼𝗯𝗶𝘀𝘁𝗲 – ogół procesów związanych z pozyskiwaniem, gromadzeniem i wydatkowaniem środków finansowych przez osoby fizyczne, czyli pojedynczego człowieka.

𝗖𝗲𝗹𝗲 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼́𝘄 𝗼𝘀𝗼𝗯𝗶𝘀𝘁𝘆𝗰𝗵:

𝗡𝗶𝗲𝘇𝗮𝗹𝗲𝘇̇𝗻𝗼𝘀́𝗰́ 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮 – stan, w którym zostały zaspokojone wszystkie uzasadnione, materialne potrzeby związane z utrzymaniem człowieka i jego najbliższych oraz został osiągnięty względny stan bezpieczeństwa finansowego.

𝗪𝗼𝗹𝗻𝗼𝘀́𝗰́ 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮 – polega w głównej mierze na zbudowaniu życia, które zapewni nam niezależność finansową i względną samodzielność w dysponowaniu naszym czasem.

𝗢𝗽𝘁𝘆𝗺𝗮𝗹𝗶𝘇𝗮𝗰𝗷𝗮 𝘀𝘆𝘁𝘂𝗮𝗰𝗷𝗶 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲𝗷 – polega na podejmowaniu decyzji finansowych w taki sposób, aby osiągnąć jak największe efekty przy jak najmniejszych nakładach.

𝗠𝗮𝗸𝘀𝘆𝗺𝗮𝗹𝗶𝘇𝗮𝗰𝗷𝗮 𝗺𝗮𝗷𝗮̨𝘁𝗸𝘂 𝗻𝗲𝘁𝘁𝗼 – różnica pomiędzy wartością posiadanych przez gospodarstwo domowe aktywów, a wartością zobowiązań.

𝗣ł𝘆𝗻𝗻𝗼𝘀́𝗰́ 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮 – choć kojarzona głównie z przedsiębiorstwami, dotyczy również gospodarstw domowych. Polega na posiadaniu odpowiedniej ilości pieniędzy, aby bez problemu spłacać bieżące zobowiązania, na przykład rachunki oraz bez trudności dokonywać potrzebnych zakupów. Inaczej rzecz ujmując – płynność finansowa, to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań.

Gospodarstwo domowe

𝗚𝗼𝘀𝗽𝗼𝗱𝗮𝗿𝘀𝘁𝘄𝗼 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝗲 – podstawowa jednostka gospodarująca, której celem jest zaspokojenie wspólnych i osobistych potrzeb jego członków. Jest to jednostka ekonomiczna o walorach społecznych, zgłaszających zapotrzebowanie na dobra i usługi.

𝗚𝗼𝘀𝗽𝗼𝗱𝗮𝗿𝘀𝘁𝘄𝗮 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝗲 𝘀𝗮̨ 𝗴ł𝗼́𝘄𝗻𝘆𝗺𝗶 𝗽𝗼𝗱𝗺𝗶𝗼𝘁𝗮𝗺𝗶 𝗴𝗿𝗼𝗺𝗮𝗱𝘇𝗮̨𝗰𝘆𝗺𝗶 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶, 𝗸𝘁𝗼́𝗿𝗲 𝗼𝗯𝗲𝗷𝗺𝘂𝗷𝗮̨ :

aktywa finansowe – np. gotówka, depozyty bankowe, inwestycje w papiery wartościowe i inne instrumenty rynku finansowego;
aktywa niefinansowe – np. podmioty trwałego użytkowania (nieruchomości, dzieła sztuki, biżuteria i kamienie szlachetne, złoto, samochody, itp. ), przedmioty codziennego użytku oraz wartości niematerialne i prawne.

Na gospodarstwo domowe składają się poszczególne osoby, które dysponują swoimi finansami, określanymi jako finanse osobiste.

Poprzez zestawienie finansów wszystkich członków gospodarstwa domowego utworzony zostaje 𝘄𝘀𝗽𝗼́𝗹𝗻𝘆 𝗯𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁 𝗴𝗼𝘀𝗽𝗼𝗱𝗮𝗿𝘀𝘁𝘄𝗮 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼.

Potrzeby i pragnienia finansowe gospodarstw domowych

Gospodarstwa domowe potrzebują środków finansowych, aby zaspokajać swoje potrzeby.

Hierarchia potrzeb ludzkich opisana została przez 𝗔𝗯𝗿𝗮𝗵𝗮𝗺𝗮 𝗠𝗮𝘀𝗹𝗼𝘄𝗮 𝘄 𝘁𝘇𝘄. 𝗣𝗶𝗿𝗮𝗺𝗶𝗱𝘇𝗶𝗲 𝗽𝗼𝘁𝗿𝘇𝗲𝗯.

𝗣𝗶𝗿𝗮𝗺𝗶𝗱𝗮 𝗠𝗮𝘀𝗹𝗼𝘄𝗮, jako najważniejszą potrzebę definiuje potrzeby fizjologiczne, na kolejnych szczeblach plasują się potrzeby bezpieczeństwa, następnie potrzeby przynależności, potrzeby uznania, zaś na szczycie piramidy znajdują się potrzeby samorealizacji.

Piramidę Maslow’a można przełożyć na potrzeby i pragnienia finansowe gospodarstw domowych, gdzie 𝗻𝗮 𝘀𝗮𝗺𝘆𝗺 𝗱𝗼𝗹𝗲 𝗽𝗶𝗿𝗮𝗺𝗶𝗱𝘆 𝘇𝗻𝗮𝗷𝗱𝘂𝗷𝗮̨ 𝘀𝗶𝗲̨ 𝗽𝗼𝘁𝗿𝘇𝗲𝗯𝘆 𝗱𝗼𝘁𝘆𝗰𝘇𝗮̨𝗰𝗲 𝗱𝗼𝘀𝘁𝗲̨𝗽𝘂 𝗱𝗼 𝘀́𝗿𝗼𝗱𝗸𝗼́𝘄 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝘆𝗰𝗵. Wyróżnić tu należy możliwość korzystania z bankomatów, bankowości mobilnej, kart płatniczych, dostęp do placówek bankowych

𝗡𝗮𝘀𝘁𝗲̨𝗽𝗻𝗶𝗲 𝘄𝗮𝘇̇𝗻𝗲 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝘇𝗮𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗲 𝗺𝗮𝗷𝗮̨𝘁𝗸𝘂 𝗺𝗮𝘁𝗲𝗿𝗶𝗮𝗹𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗶 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼. Do form zabezpieczenia majątku zalicza się ubezpieczenie majątku, ulokowanie majątku na koncie bankowym.

𝗡𝗮 𝗸𝗼𝗹𝗲𝗷𝗻𝘆𝗺 𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲𝗯𝗹𝘂 𝗽𝗶𝗿𝗮𝗺𝗶𝗱𝘆 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲𝗷 𝘇𝗻𝗮𝗷𝗱𝘂𝗷𝗲 𝘀𝗶𝗲̨ 𝗸𝗼𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝗮𝗻𝗶𝗲 𝘇 𝗼𝗯𝗰𝘆𝗰𝗵 𝘀́𝗿𝗼𝗱𝗸𝗼́𝘄 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝘆𝗰𝗵. Wynikać to może z braków w budżecie domowym lub zakupu, który pochłania większą część środków. Wtedy warto korzystać z takich źródeł jak kredyty czy pożyczki.

𝗖𝘇𝘄𝗮𝗿𝘁𝗮̨ 𝗽𝗼𝘁𝗿𝘇𝗲𝗯𝗮̨ 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗽𝗼𝗺𝗻𝗮𝘇̇𝗮𝗻𝗶𝗲 𝘇𝗴𝗿𝗼𝗺𝗮𝗱𝘇𝗼𝗻𝗲𝗴𝗼 𝗺𝗮𝗷𝗮̨𝘁𝗸𝘂, które ma na celu osiągnięcie jeszcze większych korzyści poprzez jego inwestowanie czy wykorzystanie go jako zabezpieczenia na różne sytuacje życiowe.

𝗡𝗮 𝘀𝘇𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲 𝗽𝗶𝗿𝗮𝗺𝗶𝗱𝘆 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲𝗷 𝘇𝗻𝗮𝗷𝗱𝘂𝗷𝗲 𝘀𝗶𝗲̨ 𝗱𝗼𝗿𝗮𝗱𝘇𝘁𝘄𝗼 𝗽𝗼𝗱𝗮𝘁𝗸𝗼𝘄𝗲 𝗶 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲. Dotyczy korzystania z usług doradczych banków (np. bankowość prywatna) czy innych instytucji finansowych (np. zakład ubezpieczeń).

𝗭𝗮𝗽𝗹𝗮𝗻𝘂𝗷 𝘀𝘄𝗼́𝗷 𝗯𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁 𝗼𝗱 𝗔 𝗱𝗼 𝗭.

𝗕𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝘆, to inaczej mówiąc 𝗽𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗲 𝗽𝗿𝘇𝘆𝘀𝘇ł𝗼𝘀́𝗰𝗶.

Bardzo trafna wydaje się definicja Dave’a Ramsey’a – amerykańskiego autorytetu w zakresie finansów osobistych i wychodzenia z długów:

„𝘉𝘶𝘥𝘻̇𝘦𝘵 𝘵𝘰 𝘮𝘰́𝘸𝘪𝘦𝘯𝘪𝘦 𝘛𝘸𝘰𝘪𝘮 𝘱𝘪𝘦𝘯𝘪𝘢̨𝘥𝘻𝘰𝘮 𝘥𝘰𝘬𝘢̨𝘥 𝘮𝘢𝘫𝘢̨ 𝘪𝘴́𝘤́, 𝘻𝘢𝘮𝘪𝘢𝘴𝘵 𝘻𝘢𝘴𝘵𝘢𝘯𝘢𝘸𝘪𝘢𝘯𝘪𝘢 𝘴𝘪𝘦̨ 𝘥𝘰𝘬𝘢̨𝘥 𝘰𝘯𝘦 𝘴𝘢𝘮𝘦 𝘴𝘰𝘣𝘪𝘦 𝘱𝘰𝘴𝘻ł𝘺” – 𝘋𝘢𝘷𝘦 𝘙𝘢𝘮𝘴𝘦𝘺.

𝗝𝗮𝗸 𝘇𝗮𝗰𝘇𝗮̨𝗰́?

𝗣𝗼 𝗽𝗶𝗲𝗿𝘄𝘀𝘇𝗲 𝘀𝗽𝗶𝘀𝘇 𝘀𝘄𝗼𝗷𝗲 𝗽𝗿𝘇𝘆𝗰𝗵𝗼𝗱𝘆, 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗶 𝘀𝘁𝗮ł𝗲 𝗼𝗿𝗮𝘇 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗶 𝗻𝗶𝗲𝗿𝗲𝗴𝘂𝗹𝗮𝗿𝗻𝗲:

W polu 𝗣𝗿𝘇𝘆𝗰𝗵𝗼𝗱𝘆 wpisz kwotę wynagrodzenia, która wpłynęła na Twoje konto za ostatni miesiąc kalendarzowy. Kwotę netto, czyli “na rękę”.

Następnie wypisz 𝗪𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗶 𝘀𝘁𝗮ł𝗲, które ponosisz co miesiąc. Pogrupuj wydatki na kategorie, np.:

Czynsz i opłaty mieszkaniowe;
Żywność i ubrania;
Transport (paliwo, bilety MZK);
Rozrywka i sport (siłownia, basen).

Dodatkowo stwórz kategorię 𝗜𝗻𝗻𝗲, w której możesz uwzględnić tzw. 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗶 𝗻𝗶𝗲𝗿𝗲𝗴𝘂𝗹𝗮𝗿𝗻𝗲 (np. prezenty dla bliskich, lekarstwa, ubezpieczenie auta itp.)

Jeśli dodatkowo regularnie odkładasz pieniądze (np. 100 zł miesięcznie do skarbonki), to również dodaj taką pozycję do wydatków stałych. Z Twojej perspektywy to wydatek. Chodzi o to, aby uwzględnić wszystkie stałe wypływy z Twojego konta.

Teraz od kwoty zarobków, odejmij wszystkie wydatki i wpisz w pozycji 𝗦𝗮𝗹𝗱𝗼 kwotę, jaka Ci zostanie po uwzględnieniu wydatków (stałych i nieregularnych).

Jeśli wyszła Ci kwota dodatnia – to masz potencjał żeby ją zaoszczędzić.
Jeśli wyszła Ci jednak kwota ujemna, to znaczy, że w tym miesiącu wydasz więcej niż zarobisz.
Jeśli masz oszczędności, to możesz z nich skorzystać żeby załatać dziurę budżetową.
Jeśli nie masz oszczędności, to musisz wdrożyć tzw. plan naprawczy: zarobić więcej lub zredukować planowane wydatki.

𝗭𝗮𝗹𝗲𝘁𝘆 𝗽𝗿𝗼𝘄𝗮𝗱𝘇𝗲𝗻𝗶𝗮 𝗯𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁𝘂 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝗲𝗴𝗼.

𝗕𝘂𝗱𝘇̇𝗲𝘁 𝗱𝗼𝗺𝗼𝘄𝘆, czyli miesięczne zestawienie dochodów i wydatków, to podstawowe narzędzie do kontroli naszych finansów. Systematyczne i rzetelne prowadzenie budżetu domowego ma wiele zalet i użytecznych cech:

𝗣𝗼𝘇𝘄𝗮𝗹𝗮 𝗽𝗼𝘇𝗻𝗮𝗰́ 𝗻𝗮𝘄𝘆𝗸𝗶 𝘇𝗮𝗸𝘂𝗽𝗼𝘄𝗲 – dzięki wnikliwej analizie wydatków możemy dowiedzieć się, na co najczęściej wydajemy pieniądze. Taka wiedza pozwala nam poznać nasze dobre i złe nawyki, odróżnić potrzeby od zachcianek.

𝗣𝗼𝘇𝘄𝗮𝗹𝗮 𝘇𝗱𝗶𝗮𝗴𝗻𝗼𝘇𝗼𝘄𝗮𝗰́ 𝗽𝗿𝗼𝗯𝗹𝗲𝗺𝘆 𝘇 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗮𝗺𝗶 – budżet domowy może także pomóc zoptymalizować wydatki. Jeśli okaże się, że wydajemy więcej, niż zarabiamy, warto przyjrzeć się stałym i nieregularnym wydatkom oraz sprawdzić, które kategorie generują najwięcej kosztów.

𝗣𝗼𝘇𝘄𝗮𝗹𝗮 𝗻𝗮 𝘀𝗽𝗼𝗸𝗼𝗷𝗻𝗲 𝗽𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗲 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗼́𝘄 – budżet domowy bazuje nie tylko na samym wydawaniu pieniędzy, ale także na planowaniu tych wydatków. Jeśli mamy już zdiagnozowane nasze przyzwyczajenia zakupowe, to możemy spokojnie przeanalizować, na co przeznaczyć nasze dochody. To, że wiemy, gdzie rozchodzą się zarobione pieniądze, daje poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, a dzięki temu możemy planować obecne i przyszłe wydatki bez większych obaw.

𝗝𝗮𝗸 𝗺𝗮̨𝗱𝗿𝘇𝗲 𝘇𝗮𝗽𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗰́ 𝘄𝘆𝗱𝗮𝘁𝗸𝗶?

Kluczem jest uporządkowanie swoich wydatków według 𝗵𝗶𝗲𝗿𝗮𝗿𝗰𝗵𝗶𝗶 𝘄𝗮𝘇̇𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶 𝘁𝗮𝗸, 𝘇̇𝗲𝗯𝘆 𝗿𝗼𝘇𝗱𝘇𝗶𝗲𝗹𝗶𝗰́ 𝗽𝗼𝘁𝗿𝘇𝗲𝗯𝘆 𝗼𝗱 𝘇𝗮𝗰𝗵𝗰𝗶𝗮𝗻𝗲𝗸.

Należy zacząć od 𝘄𝘆𝗹𝗶𝘀𝘁𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗶 𝗽𝗼𝗴𝗿𝘂𝗽𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 wszystkich kategorii wydatków, jakie w danym miesiącu ponosimy. Po sporządzeniu listy, należy zadbać o 𝗼𝗱𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲𝗱𝗻𝗶𝗮̨ 𝗸𝗼𝗹𝗲𝗷𝗻𝗼𝘀́𝗰́ różnych kategorii.

Chodzi o to, żeby na samej górze były faktycznie niezbędne potrzeby, na które chcemy przeznaczyć pieniądze. Na dole natomiast planujemy te, bez których możemy się obejść i które nie są nam niezbędne. Kolejność wydatków na liście powinna jasno pokazywać, co jest dla nas rzeczywiście ważne.

𝗦𝘇𝘁𝘂𝗸𝗮 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗽𝗼𝗹𝗲𝗴𝗮 𝗻𝗮 𝘀𝘆𝘀𝘁𝗲𝗺𝗮𝘁𝘆𝗰𝘇𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶 – już pierwszego dnia po wypłacie powinniśmy planować skrupulatnie wydatki, które rozkładamy na cały miesiąc.

𝗣𝗮𝘁𝗲𝗻𝘁𝘆 𝗻𝗮 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗮𝗻𝗶𝗲

𝗢𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗮𝗻𝗶𝗲 to temat rzeka, gdyż każdy z nas ma swoje sposoby na ograniczenie wydatków. Wiąże się to z wieloma wyrzeczeniami, 𝘄𝘆𝗺𝗮𝗴𝗮 𝘀𝗮𝗺𝗼𝘇𝗮𝗽𝗮𝗿𝗰𝗶𝗮, 𝗸𝗼𝗻𝘀𝗲𝗸𝘄𝗲𝗻𝗰𝗷𝗶 𝗶 𝘀𝘆𝘀𝘁𝗲𝗺𝗮𝘁𝘆𝗰𝘇𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶.

Coraz częściej uświadamiamy sobie, że pieniądze to naprawdę nie wszystko, jednak brak wystarczających ,,zaskórniaków” jest podstawową przyczyną wpadania w pętlę długów.

𝗔𝗹𝗲 𝗷𝗮𝗸 𝘇̇𝘆𝗰́ 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝗻𝗶𝗲? Każdy ma na to swój patent.

Przemyśl co jest Ci niezbędne na co dzień, a z czego nie korzystasz i możesz z tego zrezygnować lub częściowo ograniczyć.

Pamiętaj, że w pierwszej kolejności 𝗻𝗮𝗷𝘄𝗮𝘇̇𝗻𝗶𝗲𝗷𝘀𝘇𝗲 𝘀𝗮̨ 𝗽𝗿𝗶𝗼𝗿𝘆𝘁𝗲𝘁𝘆, 𝗽𝗼́𝘇́𝗻𝗶𝗲𝗷 𝗽𝗿𝘇𝘆𝗷𝗲𝗺𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶.
Zrób swoją własną listę pomysłów na oszczędzanie.
Pamiętaj, aby spisywać swoje wydatki, a także je planować. Dzięki czemu będziesz mieć nad nimi kontrolę, co pomoże w planowaniu budżetu domowego.

𝗢𝘁𝗼 𝗽𝗿𝘇𝘆𝗸ł𝗮𝗱𝗼𝘄𝗲 𝗽𝗮𝘁𝗲𝗻𝘁𝘆 𝗻𝗮 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗮𝗻𝗶𝗲:

Rób zakupy zgodnie z przygotowaną wcześniej i przemyślaną listą zakupów;
Zbieraj paragony i zapisuj wydatki (np. kategoriami: koszty stałe, jedzenie, leki, benzyna, wyjścia na miasto, ubrania, kosmetyki);
Nie wpadnij w pułapkę „wyjątkowych okazji” i promocji gdyż w rzeczywistości możesz wydać więcej niż założyłeś
Zamień samochód na bardziej ekonomiczny bądź zastąp go rowerem lub komunikacją miejską – oszczędzisz i jednocześnie zadbasz o środowisko;
Ogranicz słodycze i napoje gazowane – oszczędzasz pieniądze ale i zdrowie;
Wymień oświetlenie na energooszczędne.

𝗞𝗮𝗞𝗲𝗕𝗼 - 𝗰𝘇𝘆𝗹𝗶 𝗽𝗿𝘇𝗲𝘄𝗼𝗱𝗻𝗶𝗸 𝗽𝗼 𝗷𝗮𝗽𝗼𝗻́𝘀𝗸𝗶𝗲𝗷 𝘀𝘇𝘁𝘂𝗰𝗲 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗮𝗻𝗶𝗮.

Metoda Kakebo została stworzona w 1904 roku przez pochodzącą z rodziny samurajów, pierwszą japońską dziennikarkę – Hani Motoko. Nazwa KaKeBo w dosłownym tłumaczeniu oznacza „księgę rachunkową dla budżetu domowego”.

Kakebo to finansowa filozofia, która za pomocą prostych nawyków ma z czasem wykształcić w człowieku stałe, zdrowe podejście do pieniędzy, ich wydawania i oszczędzania.

W dzienniku wydatków zapisujemy nasze przychody, przewidywane wydatki oraz planowaną kwotę, którą chcemy zaoszczędzić w danym miesiącu. Ważne żeby informacje o przychodach i wydatkach zostały zapisane ręcznie ponieważ odnosi się do tego jak traktujemy pieniądze. Jeśli śledzimy to tylko w naszej aplikacji bankowej to robimy to szybko i bez zastanowienia, natomiast wypisując nasze wydatki tradycyjnie na papierze zmieniamy myślenie o pieniądzach.

𝗞𝗶𝗲𝗿𝘂𝗷 𝘀𝗶𝗲̨ 𝘇𝗮𝘀𝗮𝗱𝗮̨: 𝗠𝘆𝘀́𝗹 𝗻𝗶𝗲 𝗼 𝘁𝘆𝗺, 𝘇 𝗰𝘇𝗲𝗴𝗼 𝗰𝗵𝗰𝗲𝘀𝘇 𝘇𝗿𝗲𝘇𝘆𝗴𝗻𝗼𝘄𝗮𝗰́, 𝗮 𝗼 𝘁𝘆𝗺 𝗻𝗮 𝗰𝗼 𝗰𝗵𝗰𝗲𝘀𝘇 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝘇𝗶𝗰́.

𝗠𝗼𝘇̇𝗲𝗺𝘆 𝘇𝗮ł𝗼𝘇̇𝘆𝗰́ 𝘀𝗼𝗯𝗶𝗲 𝘁𝗿𝘇𝘆 𝗿𝗼́𝘇̇𝗻𝗲 ,,𝘀𝗸𝗮𝗿𝗯𝗼𝗻𝗸𝗶” 𝗼𝘀𝘇𝗰𝘇𝗲̨𝗱𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶: 𝗻𝗮 𝗶𝗻𝘄𝗲𝘀𝘁𝘆𝗰𝗷𝗲̨, 𝗱𝗼𝗯𝗿𝗮 𝗿𝘂𝗰𝗵𝗼𝗺𝗲 𝗼𝗿𝗮𝘇 𝗻𝗮 𝗰𝘇𝗮𝗿𝗻𝗮̨ 𝗴𝗼𝗱𝘇𝗶𝗻𝗲̨. Planując oszczędzanie przeanalizuj poprzedni miesiąc i zdecyduj co było faktycznie potrzebą, a co zachcianką wśród wydatków. Jeśli już rozpoczniesz oszczędzanie sztuką Kakebo pamiętaj, aby każdy miesiąc kończyć podsumowaniem i robić chociaż małe postępy.

𝗖𝗶𝗲𝗸𝗮𝘄𝗼𝘀𝘁𝗸𝗶 – 𝗖𝘇𝘆 𝘄𝗶𝗲𝘀𝘇, 𝘇̇𝗲:

japońskie dzieci od najmłodszych lat zdobywają wiedzę z zakresu finansów osobistych? Uczą się, że im więcej zaoszczędzą, tym wyższa jakość produktów, które będą chcieli kupić.
jednym ze sposobów zarządzania budżetem domowym w Japonii jest podzielenie pieniędzy na tygodniowe wydatki w kopertach? Każdą z kopert należy oznaczyć odrębną kategorią wydatków.
pod koniec każdego dnia Japończycy wkładają wszystkie monety z portfela do skarbonki/słoika?
w tradycyjnej japońskiej rodzinie to żona dba o finanse domowe?

𝗕ł𝗲̨𝗱𝘆 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲, 𝗸𝘁𝗼́𝗿𝘆𝗰𝗵 𝗺𝘂𝘀𝗶𝘀𝘇 𝘂𝗻𝗶𝗸𝗮𝗰́.

W zarządzaniu finansami osobistymi istotne jest zarówno to, aby dbać o własne finanse, ale także unikać błędnych decyzji finansowych. Błędy finansowe mogą mieć bowiem bardzo dotkliwe i długoterminowe konsekwencje.

𝗔 𝗷𝗮𝗸𝗶𝗲 𝗯ł𝗲̨𝗱𝘆 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗲 𝗻𝗮𝗷𝗰𝘇𝗲̨𝘀́𝗰𝗶𝗲𝗷 𝗽𝗼𝗽𝗲ł𝗻𝗶𝗮𝗺𝘆? :

brak planowania i kontrolowania własnych wydatków – w konsekwencji nie wiemy ile i na co wydajemy własne pieniądze;
kupowanie więcej, niż wynika to z faktycznych potrzeb – znaczna część naszych zakupów dokonywana jest pod wpływem impulsu;
wydatki większe od dochodów – w sytuacjach, w których wydajemy więcej niż możemy, biorąc pod uwagę wysokość uzyskiwanego dochodu, brakujące środki pozyskujemy z kredytów i pożyczek, co dodatkowo zwiększa nasze miesięczne wydatki;
podpisywanie umów bez dokładnego zapoznania się z ich treścią – przed każdą większą transakcją najpierw zapoznajmy się z warunkami umowy. Należy dokładnie przeczytać umowę, którą się podpisuje, nawet paragrafy napisane drobną czcionką;
brak poduszki finansowej i ignorowanie jej roli w finansach osobistych – posiadanie poduszki finansowej jest niezbędne dla poczucia bezpieczeństwa finansowego, a w razie wystąpienia trudnych do przewidzenia sytuacji umożliwi funkcjonowanie bez konieczności zaciągania długów na niekorzystnych dla nas warunkach;
nie oszczędzanie na przyszłą emeryturę – świadczenie emerytalne, jakie będziemy uzyskiwać w ramach powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych dla znacznej części osób będzie niewystarczające do utrzymania poziomu życia z okresu przedemerytalnego, dlatego niezbędne jest zgromadzenie odpowiednich środków na ten cel;
przeznaczanie znacznych środków na aktywa, które szybko tracą na wartości – należy kupować takie aktywa, których wartość będzie rosła w perspektywie czasu (np. ziemia, złoto);
stawianie przed sobą zbyt dużych celów finansowych bez określenia celów szczegółowych – cel można osiągnąć jedynie małymi krokami, konsekwentnie do niego dążąc;
brak dywersyfikacji w decyzjach inwestycyjnych – jeżeli inwestujemy posiadane nadwyżki finansowe należy pamiętać o dywersyfikacji, czyli różnicowaniu kierunków inwestycji.

Nowoczesne metody płatności bezgotówkowych

Jeszcze do niedawna można było płacić wyłącznie gotówką lub kartą płatniczą, ale obecnie mamy do dyspozycji coraz więcej innowacji w płatnościach mobilnych.

Płatności mobilne, to płatności bezgotówkowe dokonywane za pomocą urządzenia mobilnego (np. smartfonu lub tabletu) i technologii mobilnych (np. NFC, SMS, USSD, WAP). Urządzenia mobilne muszą mieć możliwość połączenia z siecią telekomunikacyjną (komórkową lub Internetem), a dokonywanie płatności odbywa się zazwyczaj w aplikacji bankowej lub płatniczej.

𝗪𝘆𝗯𝗿𝗮𝗻𝗲 𝗿𝗼𝗱𝘇𝗮𝗷𝗲 𝗽ł𝗮𝘁𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶 𝗺𝗼𝗯𝗶𝗹𝗻𝘆𝗰𝗵:

𝟭) 𝗣𝗿𝘇𝗲𝗹𝗲𝘄 𝗶𝗻𝘁𝗲𝗿𝗻𝗲𝘁𝗼𝘄𝘆

Aby wykonać przelew internetowy, należy się zalogować do internetowego konta bankowego, wpisać numer konta oraz dane odbiorcy. Termin realizacji może potrwać najdłużej do następnego dnia roboczego.

𝟮) 𝗕𝗟𝗜𝗞

BLIK jako system płatności mobilnych umożliwia posiadaczom smartfonów przeprowadzenie płatności bezgotówkowych w sklepach stacjonarnych i internetowych, wypłacanie i wpłacanie gotówki w bankomatach oraz dokonywanie przelewów za pomocą generowanego na ekranie telefonu użytkownika jednorazowego, 6-cyfrowego kodu, który jest ważny przez 2 minuty.

𝟯) 𝘀𝘇𝘆𝗯𝗸𝗶 𝗽𝗿𝘇𝗲𝗹𝗲𝘄 „𝗣𝗮𝘆-𝗕𝘆-𝗟𝗶𝗻𝗸”

Pay-By-Link to jedna z form e-płatności, stworzona, by uprościć zakupy w sieci. Dokonując zakupów, otrzymujemy na maila lub w formie przekierowania ze strony zakupowej link do płatności. Za pomocą jednego kliknięcia przechodzimy do strony swojego banku, gdzie należy się zalogować, sprawdzić dane i potwierdzić przelew elektroniczny.

Rozwój nowoczesnych technologii oprócz znaczących korzyści i udogodnień niesie jednak ze sobą wiele zagrożeń w kwestii bezpieczeństwa. Warto zapoznać się z materiałem „Bezpieczeństwo płatności w sieci” – https://www.nbp.pl/…/bezpieczenstwo-platnosci-w-sieci.pdf

𝗞𝗮𝗿𝘁𝗮 𝗽ł𝗮𝘁𝗻𝗶𝗰𝘇𝗮 – 𝗰𝗼 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗻𝗻𝗶𝘀́𝗺𝘆 𝗼 𝗻𝗶𝗲𝗷 𝘄𝗶𝗲𝗱𝘇𝗶𝗲𝗰́?

Do kart płatniczych zaliczamy: karty debetowe, karty kredytowe, karty obciążeniowe i karty przedpłacone. Najczęściej używane są karty debetowe i kredytowe.

karta debetowa – wydawana klientowi do konta osobistego. Pozwala korzystać ze środków zgromadzonych na koncie;
karta kredytowa – limit kredytowy udostępniony przez bank użytkownikowi karty – środki pobierane są nie z konta osobistego, a z rachunku kredytowego.
karta przedpłacona (tzw. pre-paid) – powiązana jest z kontem, które trzeba zasilić (dowolną kwotą), aby móc z niej korzystać.

Finansowa poduszka bezpieczeństwa

𝗖𝗼 𝘁𝗼 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗽𝗼𝗱𝘂𝘀𝘇𝗸𝗮 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮?
Jest to rezerwa finansowa do wykorzystania w razie nieprzewidzianych zdarzeń pociągających za sobą dodatkowe wydatki lub powodujących powstanie luki po utracie dotychczasowych źródeł dochodów. Można powiedzieć, że są to środki, które zabezpieczamy sobie na tzw. „czarną godzinę”.

𝗗𝗼 𝗰𝘇𝗲𝗴𝗼 𝗽𝗼𝘁𝗿𝘇𝗲𝗯𝗻𝗮 𝗷𝗲𝘀𝘁 𝗽𝗼𝗱𝘂𝘀𝘇𝗸𝗮 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮?
Czasami pojawiają się w życiu nieprzewidziane sytuacje wymagające ponoszenia dodatkowych wydatków (np. konieczność naprawy samochodu, długotrwała choroba) lub związane z utratą dotychczasowych źródeł dochodu (np. w przypadku utraty pracy). Rolę ochrony przed skutkami tych niekorzystnych zdarzeń pełni właśnie poduszka finansowa. W sytuacji jej braku zmuszeni bylibyśmy bowiem do zaciągania zobowiązań, często na warunkach dla nas niekorzystnych. Należy pamiętać, że podstawową funkcją poduszki finansowej jest funkcja ochronna, zatem środki zgromadzone w ramach tej rezerwy nie powinny być inwestowane, a raczej ulokowane w instrumentach, które w łatwy i szybki sposób oraz bez utraty wartości będą mogły zostać zamienione na gotówkę. Poduszka finansowa ma ponadto istotne znaczenie psychologiczne – osobom ją posiadającym zapewnia poczucie spokoju i bezpieczeństwa finansowego.

𝗝𝗮𝗸 𝘀𝘁𝘄𝗼𝗿𝘇𝘆𝗰́ 𝗽𝗼𝗱𝘂𝘀𝘇𝗸𝗲̨ 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮̨?
Tworzenie poduszki bezpieczeństwa zaczyna się już na etapie przygotowywania budżetu. Środki, które mają zasilić fundusz bezpieczeństwa muszą być uwzględnione w budżecie jeszcze przed zaplanowaniem miesięcznych wydatków, co oznacza, że najpierw odkładamy na „czarną godzinę”, potem planujemy wydatki konieczne, a dopiero na końcu wydatki wynikające z zachcianek. Tworzenie poduszki bezpieczeństwa wymaga wyrobieniem w sobie nawyku regularnego oszczędzania.

𝗝𝗮𝗸 𝗱𝘂𝘇̇𝗮 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗻𝗻𝗮 𝗯𝘆𝗰́ 𝗽𝗼𝗱𝘂𝘀𝘇𝗸𝗮 𝗳𝗶𝗻𝗮𝗻𝘀𝗼𝘄𝗮?
Przyjmuje się, że poduszka finansowa, która zapewnia minimum bezpieczeństwa, to kwota odpowiadająca sumie co najmniej trzech miesięcznych wynagrodzeń. Oczywiście, im większy fundusz bezpieczeństwa uda nam się zgromadzić, tym lepsza będzie amortyzacja skutków nieprzewidzianych zdarzeń.

Formy inwestowania na polskim rynku

Oszczędności możemy trzymać w domu. Jednak przechowywane w ten sposób „nie pracują”, czyli tak naprawdę tracą na wartości. Dodatkowo mogą był łatwym łupem dla złodzieja.

Oszczędzać możemy na kocie oszczędnościowym w banku, poprzez założenie lokaty (wtedy nie mamy dostępu do środków na koncie przed końcem okresu zapisanego w umowie), kupując obligacje skarbowe.

Oszczędzanie polega na gromadzeniu pieniędzy i ewentualnym ich pomnażaniu dzięki stopie procentowej oferowanej przez bank lub Skarb Państwa. Inwestowanie może prowadzić do zwiększenia oszczędności, ale nie musi, gdyż wiąże się ze zdecydowanie większym prawdopodobieństwem straty i wymaga posiadania wiedzy na temat tego, jak działają instrumenty inwestycyjne.

𝗡𝗮𝗷𝗰𝘇𝗲̨𝘀́𝗰𝗶𝗲𝗷 𝘀𝗽𝗼𝘁𝘆𝗸𝗮𝗻𝗲 𝗳𝗼𝗿𝗺𝘆 𝗶𝗻𝘄𝗲𝘀𝘁𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 𝘁𝗼:

inwestowanie w akcje – kupując te instrumenty finansowe inwestor staje się współwłaścicielem części majątku spółki, która je wyemitowała. Najczęściej zakup akcji spółki jest dokonywany w celu późniejszej ich odsprzedaży po wyższej cenie. Korzyścią finansową z tytułu posiadania akcji, szczególnie dla inwestora długoterminowego, jest ponadto możliwość uzyskiwania dywidendy, czyli części zysku wypracowanego przez spółkę, której akcje posiadamy. Inwestycje w akcje poszczególnych przedsiębiorstw mogą się diametralnie różnić stopą zysku oraz poziomem ryzyka w zależności od sektora, w którym działa cyklu koniunkturalnego w gospodarce, czy wielkości danego przedsiębiorstwa.

inwestowanie w obligacje korporacyjne – stanowią poświadczenie zaciągnięcia długu przez ich emitenta (przedsiębiorstwo) u ich nabywcy, czyli inwestora. Inwestor z tytułu posiadanych obligacji otrzymuje odsetki, wypłacane w kolejnych okresach odsetkowych. Dodatkowo, po upływie czasu, na jaki obligacje zostały wyemitowane, inwestorowi zwracana jest również kwota równa wartości nominalnej obligacji.

inwestowanie w waluty – może mieć wiele form, jednak najbardziej powszechnym sposobem inwestowania w waluty jest kupowanie waluty w kantorach.

inwestowanie w fundusze inwestycyjne – polega na powierzeniu własnego kapitału funduszom, które specjalizują się w inwestowaniu w wybrane instrumenty finansowe.

Funduszami inwestycyjnymi zarządzają Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI). Fundusz jest nazywany metodą zbiorowego inwestowania, gdyż gromadzi środki dobrowolnie przekazywane przez dużą liczbę inwestorów, którzy stają się jego uczestnikami.

Środki te są pomnażane, dzięki inwestowaniu, np. w:

akcje
obligacje
nieruchomości krajowe lub zagraniczne.

Za kwotę przeznaczoną na inwestycje możemy kupić jednostki uczestnictwa, które stanowią potwierdzenie udziału w funduszu.

Fundusze oferują różne strategie inwestowania – od mniej ryzykownych (które przynoszą niższy zwrot) po bardziej ryzykowne (oferują wyższy zwrot, ale prawdopodobieństwo straty jest znacznie większe).

Wartość kupowanych jednostek uczestnictw zmienia się w czasie:

jeśli wzrasta, możemy je odsprzedać za wyższą cenę i zyskać na tej transakcji;
jeśli maleje, możemy podjąć decyzje o sprzedaży, ale otrzymamy za nie niższą cenę, niż pierwotnie zapłaciliśmy – wtedy stracimy. Możemy też przeczekać ten okres i liczyć na wzrost cen.

Sztuka inwestowanie nie jest prosta. Trzeba pamiętać, że wymaga dużej wiedzy na temat rynku finansowego i znajomości zasad inwestowania. Bardzo często fundusze inwestycyjne kuszą nas obietnicą zysków, dlatego zawsze przed podjęciem decyzji należy dokładnie przeanalizować wszystkie warunki umowy.

Kredyty

Kredyt bankowy polega na pisemnej umowie zawartej między bankiem a kredytobiorcą Kredytobiorca otrzymuje pieniądze na określony cel, który jest opisany w umowie. Ma obowiązek zwrócić dług wraz z odsetkami w wyznaczonym terminie. Warunkiem udzielenia przez bank kredytu jest posiadanie przez kredytobiorcę zdolności kredytowej. Oznacza ona zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Rozpatrując wniosek o kredyt, bank sprawdza historię kredytową w Biurze Informacji Kredytowej.
Banki udzielają kredytów ze środków zdeponowanych przez klientów na rachunkach i lokatach bankowych. Płacone przez klientów odsetki od kredytu stanowią dla banku główne źródło jego zysku.
W praktyce często pojęcie kredytu bankowego jest utożsamiane z pożyczką. Należy jednak podkreślić, że w rzeczywistości kredyt bankowy i pożyczka różnią się od siebie pod wieloma względami. Przede wszystkim umowę kredytu reguluje Prawo bankowe, a umowę pożyczki Kodeks cywilny. Przedmiotem kredytu mogą być wyłącznie środki pieniężne, a w przypadków pożyczki również przedmioty oznaczone co do gatunku. Pożyczki może udzielić każdy, natomiast kredytu wyłącznie bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa (SKOK). Pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna, natomiast kredyt jest zawsze odpłatny.
Koszty, jakimi obciążony jest kredytobiorca w związku z korzystaniem z kredytu bankowego składają się z kilku elementów, które można podzielić na dwie grupy:

koszty odsetkowe – ponoszone regularnie, zgodnie z harmonogramem spłat, liczone jako procent zadłużenia pozostającego do spłaty
koszty pozaodsetkowe – opłaty, prowizje, ubezpieczenia, spread walutowy
Przy podejmowaniu decyzji o zaciągnięciu kredytu lub dokonywaniu wybory kredytu spośród ofert różnych banków kluczowe znaczenie ma zatem analiza kosztów kredytu. Służą do tego przede wszystkim następujące miary:
oprocentowanie nominalne – stopa procentowa, według której kredytodawca otrzymuje wynagrodzenie za udostępnione kredytobiorcy środki finansowe
całkowity koszt kredytu – wszelkie koszty, jakie kredytobiorca zobowiązany jest ponieść z związku z umową kredytową wyrażone kwotowo
rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) – całkowity koszt kredytu w stosunku rocznym wyrażony w procentach uwzględniający wszystkie koszty kredytu wraz z odsetkami i innymi opłatami oraz prowizjami

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kredytów. Do najczęściej spotykanych należą:

kredyt hipoteczny – przeznaczony na zakup lub finansowanie budowy nieruchomości. Zabezpieczeniem jest najczęściej ustanowienie tzw. hipoteki.
kredyt inwestycyjny – przeznaczony na finansowanie działań mających na celu powiększenie majątku kredytobiorcy (np. zakup akcji na giełdzie)
kredyt konsumpcyjny – zaciągany na sfinansowanie określonych potrzeb kredytobiorcy (np. zakup sprzętu AGD, samochodu). Zabezpieczeniem są zazwyczaj dochody kredytobiorcy
kredyt konsolidacyjny – zaciągany w celu połączenia dwóch lub więcej kredytów w jeden, dzięki czemu możliwe jest obniżenie miesięcznej raty kredytu.

Jak pozbyć się długu?

Dzięki kredytom mamy możliwość pozyskania środków pieniężnych na finansowanie różnych celów bez konieczności długotrwałego oszczędzania. 𝗠𝗶𝗺𝗼 𝗻𝗶𝗲𝘄𝗮̨𝘁𝗽𝗹𝗶𝘄𝘆𝗰𝗵 𝘇𝗮𝗹𝗲𝘁, 𝘇 𝗸𝗿𝗲𝗱𝘆𝘁𝗼́𝘄 𝗻𝗮𝗹𝗲𝘇̇𝘆 𝗸𝗼𝗿𝘇𝘆𝘀𝘁𝗮𝗰́ 𝗿𝗼𝘇𝘄𝗮𝘇̇𝗻𝗶𝗲 𝗶 𝗼𝘀𝘁𝗿𝗼𝘇̇𝗻𝗶𝗲.

Gdy zauważamy, że suma miesięcznych wydatków i rat kredytowych zbliża się do poziomu osiąganych dochodów, należy przyjrzeć się swoim zobowiązaniom kredytowym i podjąć działania w celu ich zmniejszenia. Sposób postępowania zleży od tego, czy nasz dług jest wysoko, czy niskooprocentowany. Z pewnością należy wyzbywać się zobowiązań wysokooprocentowanych. Pomocne w tych działaniach mogą być trzy strategie:

przyspieszona spłata zobowiązań – może być realizowana metodą kuli śnieżnej lub metodą lawiny. Metoda kuli śnieżnej polega na przyspieszonym spłacaniu kredytów za pomocą nadwyżek, jakie powstają w budżecie wraz ze spłatą kolejnego zobowiązania, przy czym w pierwszej kolejności spłaca się najniższe zadłużenie. Metoda lawiny polega natomiast na rozpoczęciu przyspieszonej spłaty od długu najwyżej oprocentowanego, gdyż przynosi to największe oszczędności
refinansowanie – polega na zamianie długu na dług niżej oprocentowany
konsolidacja zadłużenia – na spłatę kilku zobowiązań można zaciągnąć nowy kredyt (koszt kredytu konsolidacyjnego jest często niższy niż suma dotychczasowych zobowiązań).

Jeżeli nasze zobowiązania finansowe stanowią głównie dług niskooprocentowany, wówczas można zastosować strategię refinansowania lub nadpłacania kredytu, jednak nie zawsze będzie to opłacalne. Refinansowanie jest opłacalne, wówczas, gdy koszty obsługi nowego kredytu będą niższe od wcześniejszych zobowiązań. Natomiast nadpłacanie kredytu zasadne jest w sytuacji, gdy dłużnik w perspektywie krótko- i średnioterminowej posiada wolne środki (nie ma sensu pozbywać się relatywnie taniego długu po to, aby niedługo potem zaciągać droższy).
W momencie, w którym okaże się, że popadliśmy w spiralę zadłużenia, czyli musimy zaciągać kolejne pożyczki i kredyty, aby spłacić poprzednie, należy podjęć radykalne kroki zarówno w obszarze zmiany samych warunków spłaty kredytu, jak i własnych przyzwyczajeń finansowych.
W obliczu spirali zadłużenia ważnym działaniem jest restrukturyzacja długu, która polega na zmianie poprzez aneksowanie umowy kredytowej warunków spłaty kredytów na korzystniejsze dla kredytobiorcy. Restrukturyzacja długu może wiązać się z:

odroczeniem spłaty rat kredytowych,
wydłużeniem okresu spłaty,
udzieleniem kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego,
obniżeniem oprocentowania.

Jednocześnie, należy natychmiast zredukować wydatki tylko do finansowania rzeczywistych potrzeb. Dodatkowo, w celu utrzymania kontroli nad wydatkami, należy rozpocząć opracowywanie budżetu domowego. W razie konieczności należy znaleźć dodatkowe źródła dochodu zarówno te doraźne (np. sprzedaż niepotrzebnych rzeczy), jak i regularne (dodatkowa praca).

Rodzaje ubezpieczeń

Wszyscy zarządzamy naszymi wydatkami, planujemy je, oszczędzamy na różne cele. W naszych planach oszczędnościowych nie uwzględniamy z reguły np. kosztów leczenia urazów po wypadkach, którym możemy ulec czy kosztów leczenia poważnych chorób. Naszym celem może być oszczędzanie na „czarną godzinę”, ale nikt nie planuje ciężkiej choroby. Dzięki ubezpieczeniu możemy mieć wpływ na sytuację finansową bliskich w wypadku naszej śmierci. Ubezpieczenie na życie może stanowić uzupełnienie naszego planu oszczędnościowego. Może również zmniejszać nasze obawy związane z utratą majątku, ponieważ możemy liczyć na wypłatę odszkodowania.

𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗲 to umowny obowiązek świadczenia ze strony ubezpieczyciela na wypadek powstania zdarzeń w życiu, zdrowiu lub mieniu ubezpieczonego. Zdarzenia te mogą być negatywne (np. uszczerbek na zdrowiu czy zniszczenie mienia) lub pozytywne (np. narodziny dziecka) – jednak związane przy tym ze zwiększonymi potrzebami finansowymi.
𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝘆𝗰𝗶𝗲𝗹 to firma ubezpieczeniowa, która oferuje na sprzedaż ubezpieczenia, pod której ochroną znajdują się ubezpieczający oraz ubezpieczeni. Ubezpieczyciel, na podstawie zawartej z nami umowy, otacza nas ochroną ubezpieczeniową, czyli w razie sytuacji określonej w umowie, wypłaca odszkodowanie lub świadczy różnego rodzaju usługi.
𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗮𝗷𝗮̨𝗰𝘆 to osoba, która zawiera oraz podpisuje umowę ubezpieczenia z firmą ubezpieczeniową oraz jest zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenie.
𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗼𝗻𝘆 to osoba, którą podlega ubezpieczeniu, ale niekoniecznie sama je wykupiła. Ubezpieczony może, ale nie musi być jednocześnie ubezpieczającym.
𝗥𝘆𝘇𝘆𝗸𝗼 𝘂𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗼𝘄𝗲 to ryzyko związane z możliwością wystąpienia szkody ubezpieczeniowej, przed którym zabezpiecza się ubezpieczający.
𝗣𝗼𝗹𝗶𝘀𝗮 to dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczeniowej.
𝗦𝗸ł𝗮𝗱𝗸𝗮 𝘂𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗼𝘄𝗮 to cena usługi ubezpieczeniowej, jaką ubezpieczający płaci ubezpieczycielowi w zamian za udzieloną ochronę ubezpieczeniową. Jej wysokość i sposób opłacania stanowią element umowy ubezpieczeniowej.
Wszelkie produkty ubezpieczeniowe są tworzone w związku z prawdopodobieństwem wystąpienia zdarzeń losowych, które w żaden sposób nie zależą od poszkodowanego, a ich skutki wywołują straty.
Ubezpieczenia dzielimy na społeczne i gospodarcze. Dodatkowo ubezpieczenia gospodarcze dzielą się na osobowe (ubezpieczenia wypadkowe oraz ubezpieczenia na życie) i majątkowe. (ubezpieczenia rzeczowe (mienia) oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC)).

𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗮 𝘀𝗽𝗼ł𝗲𝗰𝘇𝗻𝗲 charakteryzują się tym, że są obowiązkowe, a ich celem jest zabezpieczenie przed niedostatkiem. Ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby, a nie mienie. Wśród nich wyróżnia się ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe.
W przeciwieństwie do ubezpieczeń społecznych 𝘂𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗮 𝗴𝗼𝘀𝗽𝗼𝗱𝗮𝗿𝗰𝘇𝗲 nie są obowiązkowe. Najbardziej znanym wyjątkiem jest np. obowiązkowe ubezpieczenie (OC) samochodu. Posiadanie polisy OC bywa niezbędne do wykonywania niektórych zawodów; może również obejmować budynki, które wchodzą w skład np. gospodarstwa rolnego. Ubezpieczenia gospodarcze dzielimy na ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe.
𝗨𝗯𝗲𝘇𝗽𝗶𝗲𝗰𝘇𝗲𝗻𝗶𝗮 𝗿𝘇𝗲𝗰𝘇𝗼𝘄𝗲 obejmują ochroną określone w umowie przedmioty lub składnik naszego majątku, np.: dom, samochód, kolekcję monet, dzieła sztuki.
W przypadku ubezpieczenia OC ubezpieczyciel przyjmuje na siebie ryzyko związane np. z tym, że wyrządzi komuś krzywdę lub zniszczy rzecz należącą do innej osoby.

Działalność Narodowego Banku Polskiego

𝗡𝗮𝗿𝗼𝗱𝗼𝘄𝘆 𝗕𝗮𝗻𝗸 𝗣𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶 jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Wypełnia zadania określone w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim i ustawie Prawo bankowe

𝗢𝗿𝗴𝗮𝗻𝗮𝗺𝗶 𝗡𝗕𝗣 𝘀𝗮̨: prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz zarząd NBP.

𝗣𝗼𝗱𝘀𝘁𝗮𝘄𝗼𝘄𝘆𝗺 𝘇𝗮𝗱𝗮𝗻𝗶𝗲𝗺 𝗡𝗕𝗣 jest utrzymanie stabilnego poziomu cen.

𝗗𝗼 𝗴ł𝗼́𝘄𝗻𝘆𝗰𝗵 𝗼𝗯𝘀𝘇𝗮𝗿𝗼́𝘄 𝗱𝘇𝗶𝗮ł𝗮𝗹𝗻𝗼𝘀́𝗰𝗶 𝗡𝗕𝗣 𝗻𝗮𝗹𝗲𝘇̇𝗮̨:

prowadzenie polityki pieniężnej,
działania na rzecz krajowego systemu finansowego,
działalność emisyjna,
rozwój systemu płatniczego,
zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski,
obsługa Skarbu Państwa,
działalność edukacyjna i informacyjna.

𝗙𝘂𝗻𝗸𝗰𝗷𝗲 𝗡𝗕𝗣:
𝟭. 𝗕𝗮𝗻𝗸 𝗲𝗺𝗶𝘀𝘆𝗷𝗻𝘆

NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce.
Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada.
Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.

𝟮. 𝗕𝗮𝗻𝗸 𝗯𝗮𝗻𝗸𝗼́𝘄

NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego.
Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym.
Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego, pełni funkcję banku banków, ponadto, nadzoruje systemy płatności w Polsce.

𝟯. 𝗖𝗲𝗻𝘁𝗿𝗮𝗹𝗻𝘆 𝗯𝗮𝗻𝗸 𝗽𝗮𝗻́𝘀𝘁𝘄𝗮

NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

𝗪 𝗿𝗮𝗺𝗮𝗰𝗵 𝗸𝘀𝘇𝘁𝗮ł𝘁𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗽𝗼𝗹𝗶𝘁𝘆𝗸𝗶 𝗽𝗶𝗲𝗻𝗶𝗲̨𝘇̇𝗻𝗲𝗷 𝗽𝗮𝗻́𝘀𝘁𝘄𝗮 𝗡𝗮𝗿𝗼𝗱𝗼𝘄𝘆 𝗕𝗮𝗻𝗸 𝗣𝗼𝗹𝘀𝗸𝗶 𝗱𝘆𝘀𝗽𝗼𝗻𝘂𝗷𝗲 𝗻𝗮𝘀𝘁𝗲̨𝗽𝘂𝗷𝗮̨𝗰𝘆𝗺𝗶 𝗶𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝗺𝗲𝗻𝘁𝗮𝗺𝗶:

𝗢𝗽𝗲𝗿𝗮𝗰𝗷𝗲 𝗼𝘁𝘄𝗮𝗿𝘁𝗲𝗴𝗼 𝗿𝘆𝗻𝗸𝘂 – transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisję własnych papierów dłużnych NBP. Dzięki temu instrumentowi NBP jest w stanie równoważyć popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym, a także wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym
𝗥𝗲𝘇𝗲𝗿𝘄𝗮 𝗼𝗯𝗼𝘄𝗶𝗮̨𝘇𝗸𝗼𝘄𝗮 – łagodzi wpływ bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Stanowi ją wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej. Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej oraz środków zwrotnych otrzymanych z BFG.
𝗢𝗽𝗲𝗿𝗮𝗰𝗷𝗲 𝗸𝗿𝗲𝗱𝘆𝘁𝗼𝘄𝗼-𝗱𝗲𝗽𝗼𝘇𝘆𝘁𝗼𝘄𝗲 – operacje prowadzone przez bank centralny z bankami komercyjnymi, z ich inicjatywy: kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w NBP. Ich celem jest łagodzenie wahań najkrótszych, zwłaszcza jednodniowych, stóp rynku międzybankowego.

Planowanie kariery zawodowej

𝗣𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗲 𝗸𝗮𝗿𝗶𝗲𝗿𝘆 𝘇𝗮𝘄𝗼𝗱𝗼𝘄𝗲𝗷 przede wszystkim polega na ustaleniu celów, poszukiwaniu rozwiązań i podejmowaniu decyzji w odniesieniu do pracy, jaką chcemy wykonywać w przyszłości. W planowaniu ścieżki kariery warto wziąć pod uwagę kilka czynników, np. kompetencje zawodowe, zainteresowania, marzenia, aspiracje, swoje mocne strony, a także oczekiwania co do przyszłej pracy. Kreowanie drogi zawodowej to zadanie na całe życie, należy analizować przebieg własnej ścieżki kariery, sukcesy i porażki oraz zdobywać doświadczenia. Powinniśmy także kontrolować to, jak kształtuje się nasza wartość rynkowa i w którym kierunku należy podążać. Poniżej przedstawiono kilka punktów, które warto wziąć pod uwagę planując swoją karierę zawodową.

𝟭. 𝗝𝗮𝗸 𝘇𝗮𝗽𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗰́ 𝗸𝗮𝗿𝗶𝗲𝗿𝗲̨?

Poznać siebie – przyjrzeć się dokładnie swoim mocnym stronom i zastanowić się, jak najlepiej można je wykorzystać.
Poszukiwać różnych doświadczeń zawodowych.
Zdecydować się na pracę, w której będziemy czuli się dobrze.
Inwestować w siebie, uczęszczać na dodatkowe kursy i szkolenia, rozwijać się.
Budować prawidłowe relacje z innymi ludźmi i starać się dobrze wykorzystywać je w życiu.

𝟮. 𝗘𝘁𝗮𝗽𝘆 𝗽𝗹𝗮𝗻𝗼𝘄𝗮𝗻𝗶𝗮 𝗸𝗮𝗿𝗶𝗲𝗿𝘆 𝘇𝗮𝘄𝗼𝗱𝗼𝘄𝗲𝗷.

Diagnoza własnego potencjału. Należy zacząć od samooceny kompetencji i oczekiwań wobec przyszłej pracy. Pomocne w tym mogą być następujące pytania: „Co chcę osiągnąć w życiu, co mnie motywuje, co lubię robić, czy mam zdolności przywódcze, czy wolę pracować w domu czy poza nim, czy jestem otwarty na podróże służbowe, czy chcę mieć kontakt z klientami, czy wolę dostawać stałą pensję czy prowizje?” itd.
Analiza rynku pracy. Należy dokładnie zapoznać się ze stanem aktualnym i prognozami ekspertów na temat zawodów deficytowych oraz zawodów przyszłości, raportów wynagrodzeń, wskaźników bezrobocia, pracodawców, oferowanych warunków zatrudnienia oraz opiniach o firmie.
Wyznaczenie misji. Oferty pracy należy porównać do własnych oczekiwań co do stanowiska pracy, trzeba określić swoją wartość rynkową i możliwość realizowania kariery w dziedzinie, która nas interesuje.
Określenie celów osobistych i zawodowych. Każdy obrany cel musi być jasno określony i konkretny, musi być mierzalny, osiągalny, powiązany z misją życiową oraz określony w czasie.
Metody realizacji celów. Należy wybrać odpowiednie szkolenia, kierunki studiów, specjalizacje, certyfikaty, praktyki itp.
Opracowanie planu kariery. Plan powinien składać się z takich elementów, jak: misja, cele zawodowe, stanowiska pracy, horyzont czasowy oraz metody realizacji celów.

Wśród psychologów pracy, jak również w doradztwie zawodowym do ustalenia drogi zawodowej wykorzystuje się metodę SELF-SWOT (S – Strengths, czyli mocne strony; W – Weaknesses, czyli słabe strony; O – Opportunities, czyli potencjalne szanse i możliwości; T – Threats, czyli potencjalne zagrożenia). Warto skorzystać z wniosków płynących z tego narzędzia diagnostycznego, by mieć świadomość, czy dotychczasowa ścieżka zawodowa nie jest przypadkiem sprzeczna z naszymi zdolnościami, wiedzą, umiejętnościami, systemem wartości i preferencjami.

Biznes plan

Biznes plan to przedstawiony w formie opisowej i numerycznej plan rozwoju biznesowego firmy czy projektu. W takim planie rozwoju zawiera się między innymi informacje opisujące firmę, jej rynek docelowy, konkurencję, przyjęte cele biznesowe oraz sposób ich realizacji wraz z prognozami finansowymi.

W praktyce biznesowej nie funkcjonuje jeden format biznes planu. Przede wszystkim różnią się one od siebie ze względu na przyjęty cel oraz konkretnego odbiorcę tego materiału.

Wyróżnia się trzy główne cele biznes planu:

pozyskiwanie finansowania ze źródeł zewnętrznych,
kontrola realizacji celów biznesowych (kamieni milowych),
jako narzędzie informacyjne, gdy na przykład właściciele czy rada nadzorcza chcą pozyskać wiedzę o sytuacji bieżącej firmy oraz jej zamiarach na przyszłość.

Głównymi odbiorcami są przede wszystkim banki, inwestorzy, instytucje przyznające dotacje czy osoby i podmioty powiązane z firmą.

Należy pamiętać, że każdy z tych odbiorców wymaga innego materiału inwestycyjnego. Przykładowo, biznes plan do banku nie powinien zawierać tych samych informacji co biznes plan dotyczący pozyskania dotacji ze środków unijnych.

Tworząc biznesplan warto pozyskać wsparcie doradców. Właściciel firmy może zatrudnić doradcę czy doradców, który pomogą mu w konkretnych obszarach, w które wymagają szczególnych kompetencji lub w przygotowaniu biznes planu jako całości.

Wsparcie doradców w zakresie pisania biznesplanu zazwyczaj zależy od następujących kwestii:

celów biznesplanu i jego odbiorców oraz oczekiwań samego przedsiębiorcy wobec tego narzędzia inwestycyjnego,
wiedzy i umiejętności posiadanych przez przedsiębiorcę czy pomysłodawcę,
specyfiki firmy i jej branży oraz stopnia złożoności procesów biznesowych.

Kompetencje przyszłości

Future skills – umiejętności przyszłości, czyli rynek pracy w 2030 roku.
Raport „Future of skills. Employment in 2030” został stworzony przez grupę naukowców H. Bakhshi, J. M Dowing, M. A Osborne i P. Schneirer. Celem raportu było wytypowanie określonych umiejętności i obszarów wiedzy, pożądanych w tworzących się zawodach przyszłości. Jak w dobie postępu technologicznego rysuje się zatem rynek pracy w roku 2030?

Oto najważniejsze wnioski:

10% osób wykonuje zawód, na który zapotrzebowanie będzie rosło
70% ma zawód, jaki będzie istnieć, ale zmieni się sposób jego wykonywania
20% ma pracę mechaniczną, którą w 2030 prawdopodobnie zastąpią roboty
wzrośnie zapotrzebowanie na umiejętności miękkie (zdolności sprzyjające współpracy oraz organizacji pracy własnej i adaptacji do dynamicznie zmieniających się warunków)
warunkiem dobrej pracy będzie ciągła nauka i doskonalenie się,
w procesie nauczania powinniśmy wykorzystywać wiele różnych metod – im więcej tym lepiej,
ok. 25% ludzi motywuje się do samodzielnego rozwoju – szukajmy więc wsparcia u specjalistów,
uzupełniajmy kwalifikacje o te spoza dziedziny, w której się kształciliśmy.

Umiejętności, jakie powinien posiadać idealny pracownik to:

Sense-making – zdolność do znajdowania głębszego sensu danego zagadnienia oraz dostrzegania istotnych kwestii na wielu płaszczyznach społecznych.
Social intelligence – inaczej inteligencja społeczna, która zapewnia dobrą komunikację i odznacza się zdolnością empatycznego podejścia do drugiego człowieka.
Cross-cultural competency – umiejętna współpraca w środowisku skupiającym przedstawicieli wielu kultur.
Virtual collaboration – zdolność do efektywnej współpracy z zespołem, w środowisku wirtualnym.
New-media literacy – oznacza zdolność do korzystania z nowych mediów jakie oferuje rynek.
Novel and adapting thinking – zdolność do myślenia wykraczającego poza schematy. Adaptacja do szybko zmieniających się warunków i uzupełnianie wiedzy o nowe informacje.
Cognitive load management – zdolność do hierarchizacji informacji pod względem istotności.
Design mindset – umiejętne modelowanie procesów i zadań w taki sposób, by osiągnąć postawiony cel.
Transdisciplinarity – inaczej globalne myślenie, które wykracza poza ramy danej dziedziny.
Computational thinking – umiejętne wykorzystanie danych i zdolność do myślenia, które opiera się na zebranych informacjach i wykorzystaniu ich w najbardziej efektywny sposób.

Ponadto cenione będą takie umiejętności jak:

zdolność do logicznego myślenia i dedukcji;
zdolność rozwiązywania problemów i działania z innymi;
umiejętność adekwatnej oceny sytuacji i zdolność do podejmowania decyzji;
zdolność do efektywnego komunikowania się;
umiejętne monitorowanie i ocena wyników;
umiejętne zarządzanie czasem, finansami i ludźmi;
zdolności negocjacyjne;
perswazja;
kreatywność;
zdolność do wizualizowania;
autorefleksyjne spojrzenie na swoje działanie oraz posiadaną przez siebie wiedzę;
social perspectiveness czyli zdolności do obserwacji i poprawnego odczytywania reakcji u innych ludzi

Jak pisać CV

Podczas pisania CV (curriculum vitae) najważniejsze jest kierowanie się określonymi zasadami i trafne odczytywanie wymagań pracodawcy. Jeśli chcesz zdobyć dobrą pracę, Twoje CV powinno być perfekcyjne – należy nim zainteresować pracodawcę i jednocześnie przekazać mu wszelkie niezbędne informacje potrzebne do rekrutacji. Stosując się do poniższych zasad możesz być pewien, że twoje CV będzie dobrze odebrane przez przyszłego pracodawcę, a twoje szanse na nową pracę będą coraz większe.

Wpisz poprawne i profesjonalne dane osobowe oraz kontaktowe (unikaj żartobliwych, prywatnych adresów e-mail, nie podawaj służbowego numeru telefonu tylko swój prywatny).
Dodaj profesjonalne zdjęcie (nie jest to obowiązkowe, ale może przyciągnąć wzrok rekrutera).
Dodaj podsumowanie zawodowe (na górze CV umieść podsumowanie z celem zawodowym dostosowane do oferty pracy o którą się ubiegasz czyli krótki opis Twoich kwalifikacji i najważniejszych atutów).
Wskaż swoje kluczowe kompetencje.
Opisz swoje doświadczenia zawodowe. Obowiązuje odwrotność chronologii.
Wspomnij o swoim wykształceniu (w tym o istotnych odbytych szkoleniach i uzyskanych certyfikatach). Obowiązuje odwrotność chronologii. Dopasuj opis wykształcenia do oferty pracy.
Wyróżnij się swoimi zainteresowaniami (pokaż, że Twoje zainteresowania są związane ze stanowiskiem pracy, o które się ubiegasz).
Umieść klauzulę ze zgodą na przetwarzanie danych osobowych.
Unikaj kłamania oraz popularnych błędów w CV (tj. literówek, nieczytelnej czcionki, zbyt dużej ilości tekstu).
CV wyślij w formacie PDF wraz z odpowiednią wiadomością e-mail (krótko opisz swoje kluczowe kwalifikacje i wyjaśnij, dlaczego warto zaprosić Cię na rozmowę kwalifikacyjną).